Makaleler
-
- Makaleler
Kaba ve Kesif Yemlerin Birlikte Karıştırılarak Verilmesi
Bilindiği gibi, işkembeli hayvanlar kaba (silaj, ot gibi) ve kesif yemleri (dane yemler, kepek, küspe, sanayi yemi v.b) tüketirler. Bu yemler, işkembede bakteriler tarafından hayvanın yararlanacağı değişikliklere uğrarlar (bakteri sindirimi) Bu değişiklikten sonra yemdeki besin maddeleri bağırsaklardan emilim yolu ile kana karışır ve süt, et gibi ürünlere dönüştürülür.
İyi bir yemleme için, işkembedeki bakterilerin iyi çalışması gereklidir. Yani, aslında biz hayvanı beslerken bakterilerin istediği uygun ortamı sağlamak, bakterilerin verimli çalışmasına yarayacak yemlemeyi yapmak zorundayız.
İşkembeli hayvanların tükettiği yemler, işkembede yaklaşık % 10 kuru maddeli bir çorba şeklinde bulunur. Bu sıvı ortamda ince parçacıklar dibe çöker, kaba ve hafif olanlar ise yüzer halde ortamda bulunurlar. Yüzer parçalar yutağı uyarır ve yemler işkembeden tekrar hayvanın ağzına gelir. Gelen yemler ağızda tekrar çiğnenir , yani hayvan geviş alır.İnce parçalar ise işkembenin kasılması ile yan mideye geçer işkembeyi terk ederler. Yemler çok ince olurlarsa, unlaşırsa, işkembeyi çabuk terk ederler, geviş sağlanmaz, yeterli salya üretilmez ve yemlerden yeterince yararlanılmaz. Yemden iyi yararlanma olmadığı gibi, hayvanın işkembesindeki asitliğin artması nedeniyle bakterilerin çalışma ortamı da bozulur. Düzenli yemlenen bir süt ineği günde 9-11 saat geviş getirir, geviş sırasında 70-80 litre salya üretir.
Sindirim olayından, bakterilerin istediği ortam (özellikle asitlik düzeyi) sağlandığı ölçüde iyi sonuçlar elde edilir. Bu nedenle yapılacak yemleme, işkembenin asitlik ortamını sürekli olarak uygun tutacak sağlayacak şekilde olmalıdır.
Genel olarak kaba yemler işkembe asitliğini azaltıcı, kesif yemler ise yükseltici etki yapmaktadır. Bakterilerin çalışma ortamında asitlik düzeyindeki oynamalar ne kadar azsa, sindirim olayları o kadar düzenlidir. İşte bu nedenle kaba ve kesif yemlerin homojen (birörnek) karıştırılarak verilmesi önerilir. Adeta, hayvanın bir lokması ile ikinci lokmasının oransal yapısı aynı olmalıdır. Gerçekten çok iyi homojen karışım yapıldığında verimde % 15'lere varan artışlar meydana gelmesinin nedeni budur. Ancak ön koşul, kullanılan römorkun birörnek (homojen) karışımı gerçekten yapıyor olmasıdır.
Dünyada çok çeşitli yem römorkları satılmakta, bunlar; karıştırmada , tartıp ölçmede, güç tüketiminde, kullanma ömründe ve kendi kendine yüklemede farklı özellikler göstermektedir. Homojenlik, ekonomiklik (en az güç tüketimi ile en hızlı ve iyi karıştırma) en önemli faktörlerdir. Özellikle homojenliğin çok önemli olduğu kültür ırkı hayvanların yemlenmesinde en randımanlı sistem, çift helezonlu, silindirik balyaları kıyabilen, %20 daha az güç ile %99 homojenlik sağlayan çift helezonlu ve kesme bıçaklı, dip kısımda karşı bıçak sistemi olan yatay römorklardır. Az miktarda katılan (katkı maddeleri) malzemeler tam olarak karışır. Doğal akış sağlanması nedeni ile sürtünme az olduğu için uzun ömürlüdür. Büyük silindirik balyaları da bütün olarak alıp, istenen incelikte kıyabilmektedir. Sağ ve sol taraf yem servisi yapabilmektedir. Kaba- kesif yem römorklarında işlevsel özellikler olarak programlanabilir kantar ve kesici - yükleyici düzen (tiller) de önemlidir. Programlanabilir kantar kullanıcı hatasını ortadan kaldırmak için geliştirilmiştir. Römorka yüklenmesi planlanan yem ham maddeleri, programa kaydedilir. Yem hazırlayan kişi, programa göre yemi yüklerken, yüklemesi gereken miktara yaklaştığında sistemde kesik, kesik düdük sesi duyulur. İstenirse sisteme hayvan başına verilecek rasyon ( yem programı) kaydedilir. Yemci sadece gruptaki hayvan sayısını yazar, sistem otomatik olarak hangi yemden toplamda kaç kg alacağını hesaplar ve aynı uyarıcı yöntemle yem doldurulur. İstenirse, bu bilgiler bilgisayara da aktarılabilir.
Hayvancılıkta doğru teknoloji seçimi yapıldığında işlevsellik ve ekonomi sağlanır. Yetiştiricilerimiz, dünyadaki teknolojileri iyi izleyebilir hale gelmiştir. Bunlar arasındaki farkları ise ancak profesyonel kişiler doğru olarak tanımlayabilmektedir. Hayvancılık gibi teknik bilgi gerektiren bir yatırımda, profesyonel teknik destek her yatırımcının gereksinimidir. Hayvancılıkta kârlılık, bu tür seçimler ve uygulamaların sonucudur.
Yetiştiricilerimiz bu türden profesyonel hizmet için TETA Teknik Tarım'a başvurabilirler. TETA, ülkemizdeki büyük hayvancılık yatırımlarına projelendirme, danışmanlık ve en son teknolojide mekanizasyon sunmakta, kârlı işletmeler olmalarını sağlamaktadır.
Doç.Dr. Ömer Tömek, TETA TEKNİK TARIM YK Başkanı
Tüm Makaleler