Haberler

Süt Sığırcılığında Sıcaklığın Etkileri

SÜT SIĞIRCILIĞINDA SICAKLIĞIN ETKİLERİ

Yüksek sıcaklığın, sığır yetiştiriciliğinde birçok olumsuz etkisi bulunmaktadır. Dünya ikliminde son yıllarda meydana gelen ısınma bu olumsuzlukları giderek artırmaktadır. Bu olumsuzluklar sadece Türkiye’nin sıcak bölgelerinde değil, nisbeten serin olan yörelerde (Trakya, İç Anadolu’nun birçok yerinde) de büyük ölçüde görülmektedir. Sıcaklığın olumsuz etkileri sadece sıcak mevsimde değildir. Olumsuz etkiler serin mevsimlerde de devam eder. Çiftliklerdeki gizli maliyerlerin en büyüklerinden biri olan yüksek sıcaklığın yarattığı olumsuz etkilerden doğru serinletme uygulamaları ile kaçınılabilir.

Günümüzde ülkemizdeki birçok yetiştirici, sıcaklık stresinin yıkıcı etkileri hakkında bilgi sahibidir. Sıcaklığın olumsuz etkileri genel olarak süt veriminin düşmesi, yem tüketiminin azalması, gebeliklerde aksama olarak bilinmektedir.

Fakat olumsuz etkiler bunlarla sınırlı kalmamaktadır. Sütün yağ ve proteininin azalması, sütün fiyatını etkilemektedir. Yemden yararlanmanın düşmesi, birim maliyetinin artmasına sebep olmaktadır. Ayrıca yüksek sıcaklık, metabolik hastalıkların  (asidoz, ketoz, sindirim organlarında dönme)  çoğalmasına sebep olmakta küçük cılız buzağı doğumları, embriyonik ölümler, kızgınlık göstermeme, döl tutmama gibi çiftliğin kârlılığını azaltan sorunlara da yol açmaktadır.

Çiftliğinizde Sıcaklık Stresi Görüldüğünü Nasıl Anlarsınız?

Yüksek sıcaklıkta hayvanların davranışlarında başlıca görülen değişiklikler şunlardır:

  • Genel hareketlilik azalır
  • Geviş azalır veya durabilir
  • Devamlı su içmeye çalışır ve su tüketimi artar
  • Yem tüketimi düşer
  • Gölge alanlara ve ıslak yerlere girmeye çalışır
  • Yatmaları azalır topluca ayakta kalmaya başlarlar
  • Kızgınlık davranışları azalır

Yüksek Sıcaklığın Hayvanların Verimleri Üzerindeki Yıkıcı Etkiler Nelerdir?

  • Yıllık süt veriminde % 5 – 20 oranında azalma
  • Süt yağı ve proteininde % 0,2 – 0,4 oranında düşme
  • Somatik hücre sayısında yükselme
  • Gebelikte % 30 a varan azalma
  • Kızgınlığın saptanmasında % 50 azalma
  • Sürüden zorunlu olarak çıkarılan hayvan sayısında %10 – 15 oranında artış
  • Yaşam payı besin madde ihtiyacında %30 artış
  • Yemden yararlanmada (yemi süte çevirme oranı) % 5 – 10 artış
  • Genel sağlık ve meme sağlığındaki sorunlarda artış
  • Buzağı ölümlerinin çoğalması (% 5- 10 oranında)

Yüksek sıcaklık etkisi hayvanların vücut sıcaklığının artmasına ve solunum hızının yükselmesine neden olmaktadır. Vücut sıcaklığı 39 °C’nin altında ve solunum hızı dakikada 60 solunumun altında olmalıdır. İneklerin vücut sıcaklığı 39,0 – 39,5 °C  arasında ve solunum hızı 60 – 80 adet / dakikaya çıktığında orta düzeyde sıcaklık stresi var demektir. Vücut sıcaklığı 39,5 °C üzerinde ve solunum hızı 80 adet / dakikayı geçmiş ise hayvanlar çok yüksek sıcaklık stresine girmiş kabul edilmektedir. Hayvanların sıcaklık stresinden olumsuz etkilenmemeleri tek başına termometre sıcaklığına bağlı değildir. Sıcaklık yanısıra hayvanın nisbi nemi de olumsuzluğa katkı sağlamaktadır. Yani stres sıcaklık ve nem etkisinden meydana gelmektedir.

Hayvanları Sıcaklık Stresinden Korumak İçin Neler Yapabiliriz?

Hayvanlar doğrudan güneş ışınlarından korunur. Bu amaçla gölgelikler ve uygun tasarımlı barınaklar yapılır.
Ahır tasarımlarını doğal hava hareketlerinin ineklere ulaşmasını sağlayacak şekilde projelendirilir, halihazırdaki ahırlar modernize edilir.
Hayvanları doğrudan serinletilir. Bu amaçla, ıslatma ile birlikte fanlar ile güçlü hava akımı sağlanır
Dolaylı serinletme (ortam serinletme) suyun buharlaştırıldığı paneller veya yüksek basınçlı sisleme yaparak fan ile buharlaştırmak

Dolaylı serinletme nisbi nemin yüksek olduğu yerlerde iyi sonuç vermemektedir. Hayvanların serinletilmesinde en etkili ve ucuz yöntem doğrudan soğutma yöntemidir (hem nemli hem de kuru iklimlerde kullanılabilir.)

Hayvanları serinletme yöntemleri ile ilgili olarak yapılan çalışmalarda etkinliği en yüksek olan yöntem “İsrail Stili” olarak tanımlanmaktadır. Yöntemin esası ineklerin vücut yüzeyinden büyük miktarlarda suyun buharlaştırılmasıdır. Yöntemin uygulanması ıslatma (duşlama) ile güçlü bir hava akımının hayvanların üzerine uygulanarak deri yüzeyinden buharlaşmanın sağlanması işlemidir. Bu yöntemde çeşitli uygulamalar denenmiş sonuçta en uygun yöntem belirlenmiştir.

Duşlama Uygulaması Nasıl Yapılır?

Bu yöntemin uygulama aşamaları şu şekildedir:

  • Hayvanlar gölge bir alanda olmalıdır, fanlar ile güçlü bir hava akımı (uç noktada 3mt / saniye ve yukarısı) yaratılmalıdır.
  • Kısa ıslatma (20 – 30 saniye) 5 dakika ara ile uygulanır. Bu arada fanlar ile güçlü hava akımı (3 mt / saniyenin üzerinde) sağlanır.
  • Her bir serinletme seansı 30 – 45 dakika sürdürülür.
  • Hava sıcaklığına ve gruptaki hayvanların verim düzeyine göre günde 6 – 10 kez soğutma yapılır.

Serinletme uygulamasında ıslatmanın temel nedeni terleme ile yeteri kadar sıcaklığın giderilememesidir. Hayvanın sadece sırtındaki kılların ıslatılması yetmemektedir. Derisinin ıslanması gerekir. Akımı olmaksızın sadece ıslatma ile yeterli buharlaşma olmamaktadır. Doğal hava hareketi etkin bir soğutma için yetersiz kalmaktadır. Hava akış hızı 3 mt / saniye ve üzerinde olmalıdır. Hayvanın deri yüzeyinden 1 gr. suyun buharlaşması ile sıcaklık kaybı 0,56 K cal / saat’tir. Terleme ile saatte 30 gr. su buharlaşır. Yani 16.8 K cal / saat sıcaklık kaybolur. Islatma ile buharlaşan su miktarı 170 gr / saat’tir (Sıcaklık kaybı 95,2 K cal / saat). Islatma ile birlikte yapılan fanla soğutmada ise 1000 gr / h su uçar ve sıcaklık kaybı 560 K cal / saat’e ulaşır.     

Hayvanlar Hangi Alanlarda Serinletilebilir?Maksimus_fan

Sağım bekleme yerinde sağım öncesi ve sağım aralarında hayvanlar getirerek yapılabilir. Ancak sık sık hayvan getirilmesi sağım şartlarını aksatabilir.
Özel olarak yapılmış sundurma altı soğutma bölümlerinde sağım aralarında soğutma yapılabilir. 
Yemlik önünde, ahır içinde yapılabilir
Yatak yerlerinde ıslatarak veya ıslatmadan yapılabilir.
En etkili soğutma kolaylık bakımından bekleme yerinde yemlik önünde ıslatarak, yatak yerlerinde ise ıslatmadan yapılan uygulamadır.

Fan kapasitesine göre soğutmada farklı fanlar kullanılabilmektedir. Çiftlikte kârlılık açısından en az güç tüketimi ile en fazla hava üretebilen, aynı zamanda dış ortam koşullarında yıllarca çalışabilecek uzun ömürlü ve dayanıklı fanlar tercih edilmelidir.  Fan ile sağlanan hava hızı serinletmede  çok önemlidir. Fanlar istenen hava hızının sağlanabilmesi için fan kapasitesine göre belirli aralıklar ile yerleştirilmelidir.

Etkin Serinletmenin İşletmeye Katkıları Nelerdir?

  • Süt verimi %5 – 20 artar
  • Yemden yararlanma %5- 10 iyileşir
  • Süt yağ ve proteini % 0,2 – 0,4 artar
  • Somatik hücre sayısı 100.000 – 150.000 azalır
  • Gebelik oranı % 10 – 15 artar
  • Buzağı ölümü % 5 azalır

Etkin bir serinletme ile 200 sağmallık bir işletme inek başına 370 - 650 TL arasında yapacağı yatırım ile yılda 74.000TL ile 130.000 TL arası kazanç sağlamaktadır.

Aslında, hayvanların serinletmesinde yapılan uygulamalarda çiftlik yöneticisinin dikkati ve bilgisi çok önemlidir. Serinletmede esas amaç, hayvanın vücut sıcaklığının 39 °C geçmemesini sağlamaktır. Hayvanların ürettikleri sıcaklık verim düzeyine göre büyük değişiklikler gösterir.

Verim arttıkça serinletme de sıklaşmalıdır. yüksek  45 lt / gün ve düşük 25 lt / gün verimli hayvanlarda eşit düzeyde yapılan serinletmeden sonra vücut sıcaklığının düşük verimli ineklerde 2 saat sonra 39 °C’yi aşarken yüksek verimli hayvanlarda 1 saat sonra 39 °C’nin üzerine çıkmaktadır.

Ayrıca soğutma sıcaklığın düzeyine göre de ayarlanmalıdır. Ana hedef vücut sıcaklığını kontrol ederek soğutma süresi ve sıcaklığının karşılaştırılması şeklinde olmalıdır. Yani başarılı bir serinletme, işletmedeki yöneticinin durumu izlemesi ve serinletme işlemini iyi yönetmesine bağlıdır. 

Sonuç olarak, çiftliklerde, daha ekonomik ve etkin bir yönetim gerçekleştirebilmek için öncelikle doğru bilgi ve doğru kararlar gerekmektedir. Bu konuda, TETA Teknik Tarım, TETAKADEMİ eğitim ve danışmanlık hizmetleri kapsamında deneyimli uzmanları süt işletmelerinin etkili sonuçlar sağlamaları için hizmet vermektedir.

TETAKADEMİ yaz döneminde sığırların serinletilmesinin etkin olabilmesi ve etkin sonuçlar elde edilebilmesi için serinletme danışmanlığı hizmeti vermektedir. TETAKADEMİ Serinletme Danışmanlığı Hizmetleri hakkında detaylı bilgi almak için bize iletişim formumuzu doldurarak veya (0232) 328 00 55 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz

Tüm Haberler

İLETİŞİM

10038 Sokak no:3/B Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Çiğli / İZMİR / TÜRKİYE

TEL: 0 (232) 328 00 55 (PBX) - (232) 328 05 75

E-Posta: [email protected]