Haberler

Bilgisayarlı ve Bağımsız Sürü Yönetim Sistemleri

BİLGİSAYARLI VE BAĞIMSIZ SÜRÜ YÖNETİM SİSTEMLERİ

İster bilgisayarlı ister bağımsız olsun, sürü yönetim sistemi büyükbaş ve küçükbaş hayvan işletmelerinde, hayvan davranışları ve çeşitli noktalardan alınan veriler ile birey bazlı yönetim sağlamak üzere geliştirilmiş sistemlerdir.

NEDEN SÜRÜ YÖNETİM SİSTEMİ?

Bilgisayarlı sürü yönetim sistemleri çok çeşitlidir. Aynı isimle anılan çok basit sistemler olduğu gibi, son derecede gelişmiş işlevsel özelliği olan sistemler de vardır. Bunların hepsine sürüyönetim sistemi denildiği için, işlevsel özellikleri çok iyi irdelenmelidir.

Sürü yönetim sistemi, çiftçiye para kazandırmalıdır. Yaratılan kazancı rakamsal olarak hesaplayabilmeli ve ortaya koyabilmelidir.

HAYVANDAN OTOMATİK VE YÜKSEK GÜVENİLİRLİKTE VERİ TOPLAYABİLİYOR MU?

Öncelikle bir sistemin doğru çalışabilmesi ve sonuç vermesi için en önemli özelliği otomatik ve güvenilir veri toplayarak işletim sistemine raporlanmak üzere aktarabilmesidir. Bu da hayvandan veri toplayan donanımın çok gelişmiş ve güvenilir olmasını gerektirir.

Bazı sağım makinesi firmalarının sunduğu sistemler hem verileri otomatik olarak ve yüksek güvenilirlikte toplayamamakta hem de yeterince işlevsel değildir.

Bu sistemlerin en gelişmişleri, sadece sürü yönetim sistemi üreten, dünyada ilk elektronik süt ölçeri piyasaya sunmuş ve bu konuda uzmanlaşmış olan Afimilk sistemleridir.

Bu sistemler çok hızlı gelişmektedir. Afimilk bu alanda uzman olduğundan, sistemleri her türlü yeniliğin kolayca sisteme eklenebileceği özelliktedir. Örneğin her hayvanın sütündeki yağ, laktoz, protein ve üre miktarını her sağımda her hayvan için saptayabilen benzersiz ürün Afilab adlı cihaz son dönemlerde hızla sağım sistemlerinde aranan özellikler arasına girmiştir ve mevcut Afimilk sürü yönetimine entegre olabilmeleri en önemli özellikleridir. Her sektörde olduğu gibi, süt sığırcılığı sektöründe de, yapılacak yenilikleri izleyerek teknoloji seçiminde zaman boyutuna bağlı profesyonel seçimleri yapmak çok önemlidir.

Doğru bir bilgisayarlı sürü yönetim sisteminin işlevlerini şöyle sıralayabiliriz:

KAYITLARDA AYRINTI ÖNEMLİDİR

Sürü yönetim sistemi sürüde tutulması gereken yetiştiricilik ve sağlıkla ilgili kayıtları tutar ve zamanı geldiğinde gerekli uyarıları da yapar. Afimilk’in sistemlerinde bu kayıtlar çok ince ayrıntıları da içermektedir.

DOĞRU TANIMLAMA VE ÖLÇME OLMAZSA OLMAZ

Afimilk sürü yönetim sisteminde bireysel düzeyde süt verimi otomatik olarak, doğru ve duyarlı biçimde ölçülür. Doğru ölçüm için öncelikle süt ölçerlerin hassas ölçüm onayı (ICAR onayı) ve sağımhanedeki hayvanların karışmasını kesin olarak önleyen her sağım durağında anten olmalıdır.

Sistemin hayvanları tanımlaması için her hayvana bir kimlik takılır. Ayrıca sağımhanede hayvanı tanıyan algılayıcı antenler vardır. Bu antenler hayvanı tanıyarak, o hayvana ait süt verimini ölçer ve eğer sistemde varsa meme hastalığını belirler.

Genel olarak algılayıcı antenler sağımhane girişinde sağ ve solda olmak üzere birer tanedir. Hayvan sağıma girerken kaçıncı hayvanın sağımhanede nerede olduğunu belirler. Ancak hayvanlar girerken yeri değişir veya geri çekilirse yanlış algılama nedeni ile o parti sağımdaki hayvanlara ait bilgiler karışır. Bu çok sık görülen bir durumdur.

Sonuç olarak yanlış bilgiler sistemden beklenen yararın sağlanmasına engel olmaktadır. Örneğin süt veriminin yanlış ölçülmüş olması sadece basit bir hata değildir. Çünkü sistemde o hayvana ait süt verimi hafızada kayıtlıdır. Sistem bu kaydı referans alarak birey bazlı izlemede önemli bir veri olarak kabul etmekte, hayvanda süt veriminde ve kalitesinde sorun olup olmadığına karar vermektedir. Yanlış elde edilen veri nedeniyle çok önemli olan erken uyarı ya yapılamaz veya yanlış yapılan uyarı vakit kaybettirir. Bu nedenle profesyonel ve doğru sistemlerde, sağımhanedeki her hayvanın bulunduğu yerde, her hayvan için bir algılayıcı anten olmalıdır. Yanlış algılama bütün bu sistem için yapılmış olan yatırımdan elde edilecek yararı ortadan kaldırabilir. Aynı şey yanlış meme hastalığı uyarısı için de geçerlidir.

ERKEN MASTİTİS TEŞHİSİ

Afimilk, sağım sırasında sütün elektrik geçirgenliğini (konduktivite) ölçerek memedeki yangıyı (mastitis) çok erkenden saptar ve uyarı verir. Bu uyarı alındığında hastalık saptanan hayvanlar sadece sık sağılıp, memelerine ısıtıcı pomat sürülerek çok büyük ölçüde ilaçsız olarak tedavi edilir. Hem meme sağlığı ve hem de ilaç tasarrufu nedeni ile çok büyük ekonomik katkı sağlayan bir sistemdir. Bilgisayarlı sürü yönetim sistemine yatırım yapan bir işletme bu teknolojiden yoksun kalmamalıdır.

DOĞRU KIZGINLIK TEŞHİSİ İÇİN GELİŞMİŞ TEKNOLOJİ

Afimilk’in en çok değer katan ve kazanç yaratan özelliği, kızgınlığı saptamadaki yüksek başarısıdır. Bilindiği gibi kızgınlıkların sürekli olarak izlenmesi suretiyle

gebeliklerin zamanında sağlanması gerekir. Geciken gebelik nedeniyle ortaya çıkan kayıplar çok büyüktür. Olması gerekenden yaklaşık iki aylık sapma

(gecikme) olması halinde, hayvan başına ortalama 900–950 litre süte eşdeğer bir kayıp olmaktadır. Bu nedenle kızgınlığın en iyi saptandığı sistemin alınmasına özen gösterilmelidir.

Kızgınlıkların duyarlı bir biçimde izlenmesi hem kızgın lanların saptanmasını hem de yanlış alarmların engellemesini gerektirir. Bu konuda uzman firmaların başında gelen Afimilk, hem ayağa bağlı tanıtıcı pedometre hem de boyundan etiket kullanan sistemlere sahiptir.

Hayvanın günlük attığı adımı saymak en yüksek düzeyde doğrulukla kızgınlık saptamasını sağlar. Bu alanda lider Afiact-II sistemidir. Boyuna takılan tanımlayıcılar genellikle ancak hareketliliği (hayvanın diğerlerine atlaması sırasında olduğu gibi) saptayabildiği için kızgınlık belirlemede tam kesinlik sağlanamamaktaysa da Afimilk’in yeni ürünü Sessiz Çoban, ayaktan kızgınlık tespiti kadar duyarlı boyun etiketi sunan tek sistemdir.

AFIMILK AYAKTAN KIZGINLIK VE SAĞLIK ÖLÇÜMÜ

Hayvanın günlük adım sayısının saptanması, bir yandan kızgınlık tespitini sağlarken, atılan adım sayısındaki azalma, hayvanın bitkinleşerek rahatsız olduğunu da anlamaya yarar. Böylece bir yandan kızgınlıklar duyarlı bir şekilde saptanırken diğer taraftan rahatsızlanan (durgunlaşan) hayvanlar da belirlenebilmektedir.

AFIMILK BOYUNDAN KIZGINLIK, GEVİŞ VE YEMLENME ÖLÇÜMÜ

Afimilk’in boyundan takip sistemi, Sessiz Çoban, boyundan da %90 üzerinde doğrulukta kzıgınlık tespiti yapabilen tek sistemdir. Ayrıca geviş getirme (ruminasyon) ve yem yeme ölçümü yapabilen, özel algoritması ile çok tutarlı sağlık durumu raporlaması yapan, tüm kontrolün dokunmatik merkezi ekran ve akıllı telefondan yapılabildiği benzersiz bir sistemdir.

TAM DOĞUM SAATİNİ ve EN İYİ TOHUMLAMA SAATİNİ ÖNCEDEN ÖĞRENİN

Yeni AfiAct-II pedometre ile % 90 doğrulukla doğumdan 4 saat öncesinde doğumun nasıl (zor doğum-kolay doğum) ve ne zaman olacağı bilgisi alınabilmektedir ve bu bilgi cep telefonuna da iletilmektedir. Ayrıca yüksek çözünürlüklü veri toplaması sayesinde en uygun tohumlama saatini belirler ve bu saati yine kullanıcının cep telefonuna bildirir.

OTOMATİK YEMLEME

Afimilk bilgisayarlı sürü yönetim sistemi hayvanlara ihtiyacı kadar kesif yemi otomatik olarak vermeye de yarar. Bu işlem ahır içine yerleştirilen yem istasyonlarıyla yapılır. Hayvanların fizyolojik durumuna veya verim düzeyine göre farklı miktarda yem verilmek istendiğinde, öngörülen miktardaki kesif yemler istenen miktarda ve istenen zamanda hayvana yedirilebilmektedir. Hatta istenirse hangi durumda, ne kadar verileceğini programlanarak, sistemin otomatik olarak da yem vermesi sağlanabilir. Örneğin, her 2 litre süt için A yeminden günde 840 g verilmesi programlanır. Sistem, hayvanın süt verimini saptadığı için, kendi kendine hesap yaparak yemi verir. Hatta bunu 60 gramlık porsiyonlara ayırarak çok duyarlı biçimde yapabilir. Bazı sistemlerde sadece bir çeşit konsantre yem verilebilir. Gelişmiş sistemlerde ise 1–2 veya 3 çeşit konsantre yemi, hatta toz yemi verdirmek mümkündür.

Özellikle hayvanların duyarlı olduğu dönemlerde (doğum öncesi ve sonrası gibi) bireysel yemleme çok önem kazanır. Bu dönemlerdeki getirisi çok önemli olan bireysel yemleme yatırımının iyi seçilmesi gereklidir. Afimilk gibi gelişmiş bir sistemde özel katkılar da verilebilmektedir.

OTOMATİK CANLI AĞIRLIK ÖLÇÜMÜ VE VÜCUT KONDİSYON SKORU İLİŞKİSİ

Afimilk bilgisayarlı sürü yönetim sitemi, sürüdeki ineklerin sürekli olarak canlı ağırlıklarını ölçebilir. Canlı ağırlığın ölçülmesi sürüde uygulanan yemleme programında bir sorun olup olmadığını anlamaya ve istenirse hayvanları vücut kondüsyon puanı temelli takip edilmesine yarar. Böylece çok önemli olarak, bireysel olarak kilo kaybı saptandığı için, bireylerdeki sorunların önceden belirlenip önlem alınmasına yarar. Özellikle doğum sonrası sürekli kilo kaybı, hayvanda gizli seyreden Ketozis hastalığının habercisidir. Zamanında belirlenerek önlem alınması büyük kayıpları önlemektedir.

Afimilk kantarları, hayvanları koridorda yürürken durmalarına gerek kalmadan tartmaktadır. Böylece hayvanlar tartılmaları sırasında rahatsızlık duymazlar.

Yapılan bilimsel çalışmalar, sürekli tartım verileri ile vücut kondisyon skoru arasında doğrudan ve yüksek bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Sistem üzerinden sürekli ve tutarlı takip sağlamak mümkündür.

GERÇEK OTOMATİK AYRAÇ KAPI

Afimlik sürü yönetim sistemi olarak, sürüdeki inekleri çiftlik yöneticisinin yaptığı tanımlamalara uygun olarak ayırabilir. Örneğin sürüde bulunan hayvanlar; süt verimindeki ani düşme, yem tüketiminin azalması, gizli mastit, kızgınlık v.b. durumlarda otomatik olarak ayrılabilir.

Ayırma işlemi bir kapı sistemiyle yapılabilir.

Gelişmemiş sistemlerde çiftlik yöneticisi ayrılması gereken hayvanı önceden saptayıp, numarasını belirtmek zorundadır. Sorunlu hayvanın yönetici tarafından saptanması gereklidir. Zaten bunu bildikten sonra ayırıcı kapı olmadan da hayvanı incelemeye almak mümkündür. Hâlbuki Afimilk’in gelişmiş sistemlerinde sorunlu hayvanı kendisi otomatik olarak bulur ve ayırır.

Afimilk sisteminde sadece ne olduğunda ayırma yapılması gerektiğinin yani kriterlerin belirtilmesi yeterlidir. Örneğin sütü önceki güne göre 4 litre azalan, meme hastalığı saptanan, kızgın olan, ketozis veya asidozis süphesi olan gibi özelliklere bağlı olarak ayırma yapılması istenebilir. Sistem bu bilgileri kontrol edip ayırma işlemini yapar. Ayrılan hayvanlar hakkında bilgisayarlardan rapor alınıp, neden ayrıldığı rapordan görülerek gerekli müdahale yapılır.

Önemli bir yatırım olan ayırıcı kapı sistemi, yeterince incelemeden ve profesyonel danışmanlık almadan yapılmamalıdır.

SAĞIM PERFORMANSI ÖLÇÜLEBİLİR

Afimilk sürü yönetim sistemi sürüyle ilgili her türlü konuda çok çeşitli ve esnek raporlarla bilgi verir. Bu raporlarda sürünün verimle ilgili performansını gösteren değerler, döl tutmayla ilgili durum, sağlık kontrolü için gerekli değerler, bireysel kayıtlar, hayvanların geçmişiyle ilgili konularda olmak üzere pek çok bilgi yer alabilmektedir. Afimilk’te bu kayıtlar binlerce olabilmekte her hayvan için özel bilgileriyle sürü hakkında genel bilgilere her an ulaşılabilmektedir. Hatta sürüde yapılması öngörülen uygulamaların zamanında ve tam olarak yapılıp yapılmadığı da izlenebilmektedir. Böylece personel yönetiminin de etkinliği incelenebilmektedir.

Örneğin sağıcı performansı kolayca ölçülmekte, sağımın yönetici tarafından belirlenen protokole göre yapılıp yapılmadığı her inek için saptanmaktadır.

HASTALIK TEŞHİSİNİ ERKEN YAPIN, KAZANIN

Afimilk sürü yönetim sistemi hastalıkların teşhisini yapar. Önceden de belirtildiği gibi, sürülerde en büyük sorun olan meme yangısı (mastitis) gözle görülür hale (klinik) gelmeden saptanabilmektedir. Bu özellik çok önemli bir ekonomik katkı sağlar.

Yine gelişmiş Afimilk sistemlerinde hayvana ait çok sayıda bilgiye ilişkin değerler aynı anda ekranda çizelge olarak izlenebilmektedir. Aynı anda ortaya çıkan çizelgeden doğru teşhis yapılır ve hiç vakit kaybetmeden önlem alınabilir. Örneğin, aynı anda hayvanın canlı ağırlığının sürekli olarak azaldığı süt veriminin düştüğü görüldüğünde sorunun ketosis olduğu belirlenir ve önlem alınır. Aynı şekilde canlı ağırlığın değişmediği, süt veriminin azaldığı ve konduktivitenin arttığı gözlendiğinde sorunun gizli mastitten kaynaklandığı anlaşılır ve hemen tedavi uygulanır. Bir başka olguda ise yine süt veriminin azaldığı, konduktivite ve canlı ağırlığın normal olduğu, buna karşılık adım sayısında azalma bulunduğu saptanırsa, sorunun ayak arızasından kaynaklandığı anlaşılıp, hemen tedaviye geçilir. Ayrıca, hareketlilik azalması sürüde sık karşılaşılan ayak arızalarının ve topallamaların erken teşhisinde kullanılan en önemli veridir. Eğer bütün değerler normal seyrettiği halde süt azalmış ve adım sayısı artmışsa hayvanın kızgın olduğu anlaşılır.

Görüldüğü gibi, süt veriminin düştüğü bu örneklerde, sorunun nereden kaynaklandığı kolayca saptanabilmektedir. Hâlbuki basit sistemlerde sadece sütün düştüğü anlaşılabilir. Nedenini bulmak için zaman harcamak ve çeşitli testler yapmak gerekir. Büyük sürülerde aynı anda çok sayıda hayvanı izlemek hem zor, hem de vakit alıcıdır. Kimi hallerde yetiştirilmesi olanaksız olabilir. Hâlbuki sürü sağlığında erken teşhis hem başarı için ön koşuldur, hem de çok ekonomiktir.

HER SAĞIMDA LABORATUAR ANALİZİ

Afimilk sürü yönetim sistemlerinde en son gelişmelerden biri, Afilab çevrimiçi süt analizi yapabilen cihazdır. Afilab, her sağımda her hayvanın sütündeki yağ, laktoz, protein, kan ve somatik hücre miktarını saptayabilmektedir. Bu cihaz ile yemlemeyi en yakından takip etmek mümkün hale gelmektedir. Çok işlevli ve kolay bir tablo ile besleme ve yemlemede yapılmış olan hataları aynı gün tespit edip, önlem almayı mümkün kılmaktadır. Besleme ve yemleme hataları işletmelerde büyük sorunlara ve dolayısıyla büyük para kayıplarına sebep olan en önemli etmendir.

Afilab ile doğum sonrası karşılaşılan gizli Ketoz da dahil her aşamadaki Ketoz çok erken belirlenebilmektedir. Aynı durum Asidoz’u (gizli Asidoz dahil) belirleme için de geçerlidir. Bu hastalıklar her işletmede gizli ve açık olarak seyreden ve çok büyük ekonomik kayıplara sebep olan metabolik hastalıklardır. Karlı bir işletme için bunları tespit etmek elzemdir.

AfiLab İLE SÜTÜ İÇERİĞİNE GÖRE OTOMATİK AYIRMAK MÜMKÜN

Bu cihaz sayesinde, üretilen sütü protein ve yağına göre anlık olarak ayırabilmek mümkün olmaktadır. Yani yüksek protein ve/veya yüksek yağlı sütü, ortalama değere sahip sütten ayırarak ekonomik değeri daha yüksek bir süt üretmek mümkün olmaktadır.

SÜRÜ YÖNETİM YATIRIMINIZIN GERİ DÖNÜŞÜNÜ HESAPLAMAK İSTER MİSİNİZ?

Görüldüğü gibi, ister basit, ister gelişmiş olsun sistemlerin hepsi, bilgisayarlı sürü yönetim sistemi olarak tanımlanmaktadır. Profesyonel danışmanlık almadan yapılacak seçimler çok yanıltıcı olacaktır. Sürü yönetim sistemi için önemli bir yatırım yapılmaktadır. Bu yatırım, sadece bazı bilgileri sağlayıp, esas can alıcı bilgileri duyarlı biçimde veremeyen ve bunları değerlendirmeye katkıda bulunamayan bir sistem için yapılırsa çok pahalı demektir. İleriki yıllarda yatırımın hatalı olduğu anlaşıldığında ise sistemi değiştirmek çok daha pahalıdır.

Bu sistemlerin alınması sırasında ileri dönük düşünerek karar oluşturulması da çok önemlidir. Yeni gelişen teknolojiye uyum sağlayacak sistem alınmalıdır. Bu da ancak sadece sürü yönetim sistemi üreten ve sürekli teknolojik geliştirme yapabilen firmaların ürünlerinde mümkündür. Aynı şey sağım makinesi için de geçerlidir.

İşte bu nedenlerle, TETA Teknik Tarım, sadece sürü yönetim sistemi üreten Afimilk firmasının ürünlerini önermektedir. Ayrıntılı anlatılan özellikleri nedeniyle diğerlerinden daha gelişmiş teknolojiye sahiptir. Aralarındaki teknolojik farklılıklar ilk bakışta küçük farklar olarak görülebilir. Ancak olaya profesyonelce bakıldığında bu farkların işlevsel olarak çok önemli olduğu ortadadır.

Doğru yatırımlar yapmak, yapılmış yatırımları geliştirmek isteyen üreticiler profesyonel danışmanlık hizmetlerimizden yararlanmak için TETA’yı arayabilirler. Size özel verilere göre yapacağınız TETA sürü yönetimi yatrımınızın geri dönüşünü “kazanç ölçer”imiz ile sizin için hesaplayabiliriz. Bunun için iletişim formumuzu doldurarak veya (0232) 328 00 55 numaralı telefondan TETA'ya ulaşabilirsiniz.

Tüm Haberler